Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich

Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich został utworzony w 1996r. Położony jest na północny wschód od Łodzi, pomiędzy Łodzią, Brzezinami i Strykowem a jego powierzchnia wynosi 11580 ha.  Najwyższy punkt na terenie PKWŁ leży na wysokości 284 m n.p.m. (tzw. wzgórze „Radary”, koło miejscowości Dąbrowa).

Trochę historii

Pierwsza koncepcja utworzenia parku powstała już w latach 80. Początkowo ochroną miały zostać objęte tereny dorzecza Moszczenicy i Mrożycy. Po kilkunastu latach negocjacji w uzgodniono, że park obejmie najcenniejszy pod względem przyrodniczym i krajobrazowym fragment strefy krawędziowej Wzniesień Łódzkich. Negocjacje nie były łatwe, ponieważ musiały zostać uwzględnione warunki przebiegu autostrady A1.

Przyroda

Jeszcze dwieście lat temu obszar dzisiejszego parku  pokrywał zwarty las. Obecnie lasy są rozczłonkowane i zajmują one jedynie 28% powierzchni Parku. Największymi kompleksami leśnymi w PKWŁ są: Las Łagiewnicki (ok. 1200 ha), Las Janinowski (557 ha), Las Poćwiardowski (548 ha), uroczysko Tadzin-Szymaniszki (343 ha) i uroczysko Dobieszków (204 ha).

Flora Parku jest bogata i zróżnicowana. Stwierdzono tu występowanie 735 gatunków roślin naczyniowych (tj. łącznie paprotników i roślin kwiatowych). Występują tu gatunki, które zaliczone zostały do listy zagrożonych w skali regionu oraz kilka znajdujących się w „Polskiej czerwonej księdze roślin” Niektóre gatunki są niezwykle rzadkie np. wroniec widlasty Huperzia selago – gatunek reglowy (górski), towarzyszący jodle i bukowi. Na terenie PKWŁ napotkać można także rzadkie rośliny zarodnikowe, na przykład chronione gatunki grzybów (m.in. szmaciaka gałęzistego, sromotnika bezwstydnego, piestrzenicę kasztanowatą) i porostów.

Najcenniejsze pod względem przyrodniczym fragmenty parku chronione są w trzech rezerwatach przyrody

• Las Łagiewnicki – Jest to pozostałość po dawnej puszczy łódzkiej. Charakteryzuje się wybitną różnorodnością flory i fauny
• Struga Dobieszowska – Celem rezerwatu jest ochrona naturalnego krajobrazu leśnego strumienia Młynówki razem z licznymi jarami, misami źródliskowymi i lasami
• Parowy Janikowskie – Rezerwat obejmuje lasy bukowe i parowy ( doliny o płaskim dnie i o stromych, lecz nie urwistych zboczach) charakterystyczne dla stredy krawędziowej wzniesień łódzkich.

Do najciekawszych elementów fauny można zaliczyć płazy – traszkę grzebieniastą i kumaka nizinnego, i ptaki – muchołówkę małą, jarzębatkę, pójdźkę, trzmielojada, siniaka i zniczka. Na uwagę zasługuje występowanie 13 gatunków nietoperzy, w tym jednego z najrzadszych w Polsce – borowiaczka.

Pałace, kościoły i cmentarze

Najbardziej znanym i najcenniejszym zabytkiem jest Zespół Klasztorny Franciszkanów w Łagiewnikach pochodzący z XVIII wieku. W jego pobliżu znajdują się najstarsze zabytki architektury na terenie Łodzi tzn. dwie drewniane kapliczki z XVII wieku. Ponadto, ważną rolę odgrywają także, parki podworskie i zespoły pałacowo-parkowe w Łagiewnikach, Byszewach, Klęku i Dobieszkowie oraz – zachowany w stanie szczątkowym – park w Niesułkowie. 

Dolina Moszczenicy obfituje w liczne miejsca godne uwagi. W Byszewach znajduje sie klasycystyczny dwór ziemiański (z przełomu XVIII i XIX wieku) z cennym parkiem. W nieodległych Skoszewach można zwiedzić wczesnośredniowieczne grodzisko, którego wały i majdan są bardzo dobrze wyodrębnione i widoczne w terenie. Istniejący tu gród funkcjonował około od VI do XVII wieku i był ważnym ośrodkiem administracyjnym. Obok grodziska na wyniosłym wzgórzu stoi kościół pod wezwaniem św. Barbary, w którym znajduje się, słynący z łask, obraz Matki Boskiej Skoszewskiej.

Inna kategorią zabytków są cmentarze m.in. w Łagiewnikach, Skoszewach, Dobrej, na których zachowały się liczne stare nagrobki. Pomnik powstańców z 1863 roku na cmentarzu w Dobrej, odrestaurowany  cmentarz wojenny na terenie uroczyska Poćwiardówka z 1914 roku czy liczne cmentarze ewangelickie są świadectwem historii na tych ziemiach. Cmentarze te, czasem niemal zupełnie zapomniane, gęsto zarośnięte drzewami i krzewami przedstawiają wartość nie tylko historyczną, ale również istotną wartość przyrodniczą, jako miejsce występowania cennych gatunków roślin i zwierząt, szczególnie ptaków.